ประแจ

ประแจ (Wrench)

ประแจเป็นเครื่องมือสำหรับจับโบลท์แลนอต ส่วนมากทำจากเหล็กกล้า เหล็กเครื่องมือหรือเหล็กตีขึ้นรูป หรือเหล็กผสมอื่น ๆ ซึ่งมีคุณภาพดีไม่เกิดสนิม และข้อสำคัญคือเหล็กที่ทำเครื่องมือนี้จะต้องทนต่อแรงดึง-แรงดันมากพอสมควร มีอยู่หลายแบบตามลักษณะการใช้งาน เช่น

ชนิดของประแจ

ประแจปากตาย

1.ประแจปากตาย (OPEN END WRENCH) เป็นประแจชนิดที่ไม่ต้องการใช้แรงขันหรือคลายมากนักเพราะมีด้านที่รับแรงจริง ๆ เพียง 2 ด้าน แต่ประแจนี้เหมาะสำหรับงานที่อยู่ในที่บังคับเพราะจับเหลี่ยมนอตได้พอดี เช่น นอตขนาด 17 มม. ต้องใช้ประแจปากตาย เบอร์ 17 เป็นต้น

ประแจแหวน

2. ประแจแหวน (BOX WRENCH) เป็นประแจชนิดที่ใช้กับแรงกด – ขันมาก ข้อดีคือประแจชนิดนี้จับเหลี่ยมของโบลท์และนอตได้เต็มที่ ดังนั้นจึงใช้แรงดึงและดันได้สูงมากแต่ข้อเสียคือการใช้ประแจตัวนี้จะต้องอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมจึง จะจับชิ้นงานได้อย่างสมบูรณ์

ประแจรวม

3.ประแจรวม (COMBINATION WRENCH) หรือประแจแหวนข้าง เป็นประแจที่รวมเอารูปร่างและคุณสมบัติของประแจปากตายและประแหวนเข้าด้วยกันซึ่งด้านหนึ่งเป็นประแจแหวน อีกด้านหนึ่งเป็นประแจปากตาย

ประแจกระบอก

4.ประแจกระบอก (SOKET WRENCH) เป็นประแจที่มีคุณสมบัติเช่นเดียวกับประแจแหวน แต่แตกต่างกันที่สร้างเป็นบล็อกกลมขนาดต่าง ๆ ส่วนภายในมีเหลี่ยมกับโบลท์-นอต เป็น 6-8-12 เหลี่ยม และต้องใช้ด้ามต่อประแจแบบต่าง ๆ มาใช้ตามลักษณะ   งานที่ต้องการ จุดเด่นของประแจชนิดนี้คือ  สามารถใช้สำหรับวัดแรงกดขันนอตได้สะดวก เหมาะใช้ในงานยนต์

ประแจหัวฝัง หรือประแจแอล

5.ประแจหัวฝัง หรือประแจแอล (SET-SCREW or ALLEN WRENCH) เป็นประแจที่ใช้สำหรับ สกรู โบลท์ ที่ทำหัวเป็นลักษณะกลม แต่สร้างร่องเหลี่ยมไว้ภายในเพื่อขัน – คลาย ซึ่งเรียกทั่วไปว่า เซท-สกรู (SET SCREW)

ประแจเลื่อน

6.ประแจเลื่อน (ADJUSTABLE WRENCH)ประแจเลื่อนเป็นประแจที่สามารถปรับความกว้างของปากประแจได้ ประแจเลื่อนมีปากข้างหนึ่งตายตัว แต่ปากอีกข้างหนึ่งสามารถเลื่อนไป-มา ได้ ปัญหาที่สำคัญของการใช้ประแจเลื่อนคือถ้าหากผู้ใช้ปรับความกว้างของปากประแจมากกว่าหัวโบลท์-นอต หรือปากประแจขยับไป-มา ได้จะทำให้ปากประแจรูดและหัวนอต – โบลท์ รูดทำให้เสียหายได้ ดังนั้นถ้าสามารถหาประแจชนิดอื่น ๆ มาใช้งานได้แล้วไม่ควรใช้ประแจเลื่อนโดยเด็ดขาด

7.ประแจคอม้า (straight pipe wrench) เป็นประแจที่ปรับขนาดได้ สำหรับใช้ในงานขันท่อโลหะ หรือข้อต่อที่มีผิวกลม ประแจชนิดนี้ออกแบบให้ฟันของประแจที่หน้าสัมผัส กินเข้าไปในผิวสัมผัสในขณะใช้งาน เพื่อให้จับชิ้นงานได้แน่นหนา จึงไม่เหมาะสำหรับใช้ขันน็อตเพราะจะทำให้หัวน็อตเสียหาย

ประแจคอม้า

การใช้งานประแจด้วยความปลอดภัยสามารถทำได้ ดังนี้

1. เลือกใช้ประแจที่มีขนาดของปากและความยาวของด้ามที่เหมาะสมกับงานที่ใช้ ไม่ควรต่อด้ามให้ยาวกว่าปกติ
2. ปากของประแจต้องไม่ชำรุด เช่น สึกหรอ ถ่างออก หรือร้าว
3. เมื่อสวมใส่ประแจเข้ากับหัวนอตหรือหัวสกรูแล้ว ปากของประแจต้องแน่นพอดีและคลุมเต็มหัวน๊อต
4. การจับประแจสำหรับผู้ถนัดมือขวา ให้ใช้มือขวาจับปลายประแจ ส่วนมือซ้ายหาที่ยึดให้มั่นคง ร่างกายต้องอยู่ในสภาพมั่นคงและสมดุล
5. การขันประแจไม่ว่าจะเป็นขันให้แน่น หรือคลายต้องใช้วิธีดึงเข้าหาตัวเสมอ และเตรียมพร้อมสำหรับปากประแจหลุดขณะขันด้วย
6. ควรเลือกให้ประแจชนิดปากปรับไม่ได้ก่อน เช่น ประแจแหวน หรือประแจปากตาย ถ้าประแจเหล่านี้ใช้ไม่ได้จึงค่อยเลือกใช้ประแจชนิดปากปรับได้ เช่น ประแจเลื่อน แทน
7. การใช้ประแจชนิดปากปรับได้ เช่น ประแจเลื่อนหรือประแจจับแป๊ป ต้องให้ปากด้านที่เลื่อนได้อยู่ติดกับผู้ใช้เสมอ
8. การใช้ประแจชนิดปากปรับได้ ต้องปรับปากประแจให้แน่นกับหัวนอตก่อน จึงค่อยออกแรงขัน
9. ปากและด้ามของประแจต้องแห้งปราศจากน้ำมันหรือจาระบี
10. การขันนอตหรือสกรูที่อยู่ในที่แคบหรือลึก ให้ใช้ประแจบ๊อก เพราะปากของประแจบ๊อกจะยาว สามารถสอดเข้าไปในรูที่คับแคบได้
11. ขณะขน ประแจต้องอยู่ระนาบเดียวกันกับหัวนอตหรือหัวสกรู
12. ไม่ควรใช้ประแจชนิดปากปรับได้กับหัวนอตหรือสกรูที่จะนำกลับมาใช้อีกเพราะหัวนอตหรือสกรูจะเสียรูป

ต้องขอขอบคุณ

ที่มา

http://www.supradit.com/contents/mechanical_engineer/lesson1/1yon/3kan/01.html

ที่มาhttps://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%88%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B9%89%E0%B8%B2

ที่มาhttp://www.thaieditorial.com/%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%88%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%87/